• Ευρωπαϊκό Θεσμικό Πλαίσιο Κρατικών Ενισχύσεων

Με το άρθρο 107 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ) καθιερώνεται η αρχή του ασυμβίβαστου των κρατικών ενισχύσεων με την εσωτερική αγορά της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) αλλά και οι εξαιρούμενες κατηγορίες ενισχύσεων που έχουν ηπιότερες παρενέργειες στον ανταγωνισμό και συνεπώς μπορούν να κριθούν ως συμβατές.

Η έννοια της κρατικής ενίσχυσης, εμπεριέχει τα τέσσερα βασικά και σωρευτικά κριτήρια:

α. Η χορήγηση οικονομικού πλεονεκτήματος με κρατικούς πόρους

β. Η επιλεκτική - προνομιακή μεταχείριση ορισμένων επιχειρήσεων ή οικονομικών κλάδων

γ. Η πιθανή νόθευση του ανταγωνισμού  

δ. Η στρέβλωση του ενδοενωσιακού εμπορίου.

Στην πράξη οι κρατικές ενισχύσεις προς επιχειρήσεις μπορούν να λάβουν διάφορες μορφές. Ενδεικτικά, ενισχύσεις προς επιχειρήσεις είναι οι επιχορηγήσεις, οι πάσης φύσεως επιδοτήσεις, οι εγγυήσεις δανείων, οι φορολογικές απαλλαγές/εκπτώσεις, οι ρυθμίσεις/διαγραφές χρεών, οι εκπτώσεις/μειώσεις ασφαλιστικών εισφορών ενώ  θέματα κρατικών ενισχύσεων εγείρονται και στους κρίσιμους τομείς των αποκρατικοποιήσεων, των πωλήσεων περιουσιακών στοιχείων του Δημοσίου αλλά και της αναδιάρθρωσης προβληματικών επιχειρήσεων.

Ωστόσο, δεν είναι όλες οι κρατικές ενισχύσεις μη συμβατές με το Ενωσιακό Δίκαιο, καθώς η παρέμβαση του Κράτους κρίνεται πολλές φορές απαραίτητη για την διασφάλιση της ομαλής και αποδοτικής λειτουργίας της οικονομίας. Για το λόγο αυτό το άρθρο 107 της ΣΛΕΕ θέτει τους πολιτικούς στόχους για τους οποίους οι ενισχύσεις μπορούν να κριθούν συμβατές, ενώ το πλαίσιο των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις εξειδικεύει περαιτέρω τις κατηγορίες των ενισχύσεων που μπορούν να κριθούν ως συμβατές και τις σχετικές προϋποθέσεις.

Με το άρθρο 108 της ΣΛΕΕ καθιερώνεται ένα σύστημα ελέγχου της ομαλής εφαρμογής του πλαισίου των κρατικών ενισχύσεων,  που επιτρέπει την χορήγηση μόνο των ενισχύσεων που είναι συμβατές με το ευρωπαϊκό δίκαιο.

Στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ελέγχει τα μέτρα ενισχύσεων που κοινοποιούνται από κράτη μέλη, ενώ δύναται να προβαίνει σε έλεγχο υφιστάμενων ενισχύσεων για να διαπιστώσει αν εξακολουθούν να είναι συμβατές και να ελέγχει κατασταλτικά κρατικές ενισχύσεις που χορηγήθηκαν χωρίς να της κοινοποιηθούν καθώς και ενισχύσεις που έχουν εγκριθεί αλλά εφαρμόστηκαν καταχρηστικά.

Η άσκηση του ρόλου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προϋποθέτει τη στενή συνεργασία με τα κράτη μέλη, τα οποία φέρουν το βάρος κοινοποίησης των κρατικών ενισχύσεων που σχεδιάζουν να χορηγήσουν. Στο πλαίσιο αυτό, με ειδικούς κανόνες που θέτουν συγκεκριμένες προϋποθέσεις, εξαιρούνται από την υποχρέωση κοινοποίησης ορισμένες κατηγορίες κρατικών ενισχύσεων. Με τον τρόπο αυτό περιορίζεται ο ασκούμενος έλεγχος της Επιτροπής στις περιπτώσεις ενισχύσεων που έχουν την πιο στρεβλωτική επίδραση στον ανταγωνισμό.

Το ευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο για τις κρατικές ενισχύσεις περιλαμβάνει εκτός από τα άρθρα 107 – 109 της ΣΛΕΕ και μια σειρά από κανονιστικά κείμενα. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρέχει αναλυτική και θεματικά κωδικοποιημένη καταγραφή ολόκληρου του θεσμικού πλαισίου στην ιστοσελίδα της και ειδικότερα στο   σύνδεσμο:

http://ec.europa.eu/competition/state_aid/legislation/legislation.html